حسین عادلی متولد سال1350 یکی از خیاطهای قدیمی و باسابقه محله مشهد قلی است. او از 14سالگی و در تعطیلات تابستان، کارش را با شاگردی در مغازه خیاطی شروع میکند و بعد از 7سال شاگردی مستمر، استاد کار میشود و از 30سال قبل به دوخت کت وشلوار مشغول است. درگفتوگوی دوستانه با او فراز و فرودهای شغل خیاطی را مرور میکنیم.
عادلی میگوید: شلوارهایی از اواخر دوران پهلوی مد شده بود و تا سالهای نخستین انقلاب نیز هنوز دوخته میشد که معروف به لوله تفنگی بودند. بعد از آن شلوارهای معروف به خمرهای مد شد که در واقع با تغییرات اندکی در ظاهر همان شلوارهای لوله تفنگی، دوخته میشد. در این شلوارها پاچهها تنگ و بقیه شلوار گشاد و تا حدودی شبیه به شلوار کردی بود. ساسون زدن (چینهای اطراف کمر شلوار) از ویژگیهای شلوارهای خمرهای دهه 60 و70 بود. در دهه80 دوباره شلوارهای راسته با پاچههای معمولی مرسوم شد.
آن چیزی که باعث تغییر اساسی در دوخت شلوارها شد، ورود پارچههای کشباف به بازار بود
این خیاط ادامه میدهد: آن چیزی که باعث تغییر اساسی در دوخت شلوارها شد، ورود پارچههای کشباف به بازار بود. به دلیل کشسان بودن این پارچهها، شلوارهای تنگ امروزی مدشد. تنگی این شلوارها به حدی بود که باید به سختی پایت را در پاچه شلوار میکردی.
حسین عادلی که از انواع پارچههای ایرانی و خارجی برای دوخت کت وشلوار استفاده میکند، معتقد است که پارچههای ایرانی کیفیتشان برتر از برندهای خارجی است. او میگوید: پارچه معروف به پارچه مقدم که تا چند سال قبل مورد استفاده بود و امروز کمتر است از بهترین و باکیفیتترین پارچههای شلواری ساخت ایران بود. در حال حاضر نیز پارچه جامعه و مطهری نهتنها از لحاظ کیفیت و مرغوبیت برتر از پارچههای انگلیسی و ایتالیایی است از نظر قیمت نیز مقرون به صرفهتر است. اما برای برخی همیشه مرغ همسایه غاز است. برخی افراد پولدار و متجدد برای اینکه کارشان کلاس داشته باشد از پارچههای انگلیسی و ایتالیایی استفاده میکنند.
او میگوید: درسالهای اخیر مشکلی به وجودآمده که کیفیت پارچههای ایرانی را پایین آورده است. این موردکه هم برای خیاطها و هم برای خریداران ایجاد مشکل کرده است، این است که فروشندگان عمده یا کارخانهداران پارچههایی را که زدگی (استرینگ) دارند را لابهلای پارچههای سالم قرار داده و با همان قیمت پارچه سالم در اختیار مشتری قرار میدهند. در گذشته این طور نبود، هنگامیکه پارچه دچار زدگی و خرابی میشد، این زدگی را با نخی مخصوص مشخص میکردند و در ازای آن 10سانتیمتر پارچه اضافه میدادند. اما متأسفانه امروز عمدهفروشان پارچه یا حتی صاحبان کارخانهها، استرینگ را مشخص نمیکنند و پارچه را همانطور میفروشند. ما درخیاطی تا جایی که بتوانیم این زدگی را مشخص و هر طوری است در میآوریم.
باوجوداین امکان خطا وجود داد و فقط کافیست یک زدگی مانده باشد، خیاطی و خیاط زیر سؤال میرود و دردسرهای زیادی برایمان ایجاد میشود. همین تخلف به ظاهرکوچک مشتری ایرانی را از پارچه ایرانی دلسرد و نا امید کرده است.
این روزها شغل خیاطی نیز مانند بسیاری از شغلها، حال وروز خوبی ندارد، اما این کسادی و بیرونقی فقط به خاطر کرونا نیست و دلایل مهمتر از کرونا وجود دارد.
عادلی با تأیید این مطلب میگوید: چون ما مشتری خاص و همیشگی داریم، کرونا تأثیر چندانی در دوخت و فروش ما نداشته است و شاید 20درصد تأثیر گذاشته باشد. علت اصلی کسادی و حتی تعطیلی مغازههای خیاطی چیز دیگری است. مهمترین دلیل واردات انبوه و بیضابطه کت وشلوارهای چینی است. چندسال قبل که کشتی کت وشلوارهای چینی با قیمتی نازل وارد ایران شد، فروشندگان عمده، کت وشلوار را با 30هزار تومان میخریدند، و بدون هیچ دردسری با 200درصد سود به قیمت 100هزار تومان میفروختند. این واردات هنوز هم ادامه دارد.
علت اصلی کسادی و حتی تعطیلی مغازههای خیاطی چیز دیگری است
عادلی اضافه میکند: دلیل دیگر، تولیدیهای زیر زمینی کت وشلواری هستند که در محلات پایین شهر مثل: پنج تن و پنج راه با دستمزد پایین کارگران خارجی، مشغول فعالیت هستند. در حال حاضر نرخ دوخت یک دست کت وشلوار بین 600تا 800هزار تومان است. در حالی که شما میتوانید با 300تا 500هزار تومان یک دست کت وشلوار را از همین تولیدیها تهیه کنید.
این خیاط میگوید: ما کشوری هستیم که حداقل 80میلیون نفر جمعیت داریم، اگر هر مرد ایرانی سالی یک شلوار بدوزد، خیاطها حتی فرصت سر خاراندن هم نخواهند داشت. من چندسال قبل 6تا شاگرد داشتم و باز هم پاسخگوی مشتریها نبودم، اما حالا فقط یک شاگرد دارم و آن هم بیکاراست. فقر مالی و اقتصادی جامعه باعث شده در یکی دوسال اخیر مردم فقط به دنبال شلواری باشند که پا کنند و به دنبال کیفیت و مرغوبیت نیستند. چند سال قبل که زمستان برف سنگینی آمده بود، ساعت 9به در مغازه رفتم. با تعجب خانمی را دیدم که با دمپایی جلوی در مغازه ایستاده است. او به من گفت: شوهرم همین یک شلوار را دارد و من از ساعت 7صبح آمدهام تا زیپ شلوارش را بدوزم و به او برسانم تا بتواند سر کار برود، این مرد حتی یک شلوار دیگر در خانه نداشت که پایش کند وبه سر کار برود.
عادلی میگوید: شلوارهای تنگ در بین نوجوانان و جوانان 2دهه اخیر طرفداران زیادی پیدا کرده است. یکی از دلایل مد شدن این شلوارهای تنگ وچسبان، تماشای فیلمهایهالیوودی بود. در بیشتر این فیلمها بهطور غیرمستقیم انواع لباسهای تنگ و چسبان بازیگران معروف تبلیغ میشود.اوایلی که این شلوار چسبان وتنگ مد شده بود، خیاطها دردسرهای زیادی با والدین نوجوانها داشتند. در یکی از همین موارد نوجوانی پارچهای شلواری برایم آورد و از من خواست که شلواری تنگ وچسبان مانند فلان بازیگر فیلم خشن برایش بدوزم. من هم این کار را کردم، شلوار دوخته شده را به او تحویل دادم و رفت. بعد از یک ساعت پدر همان نوجوان که فردی بسیار مذهبی و سنتی بود با عصبانیت وارد مغازه شد و بعد ازکلی جر وبحث از من خواست که شلواری معمولی برای فرزندش بدوزم